» پخش نور

پخش نور یا توزیع نور ( Light Distribution ) چیست ؟

پخش نور یا توزیع نور یعنی ؛ میزان شدت ِ شار روشنایی با توجه به تراکم شار روشنایی ، در جهت یا زاویه ی تابش و فاصله تابش . که با منحنی پخش نور نشان داده می شود .

این پارامتر را می توان با یک مثال ساده اینگونه تشریح کرد ؛ همانطور که می دانیم هر منبع روشنایی ، بر اساس توان مصرفی ، تکنولوژی و یا طبیعت ذاتی خود ، میزان مشخصی از پرتو های نور را تولید و ساطع می کند یا به عبارت دیگر میزان شار نوری مشخصی دارد . شاید تا به حال برای شما اتفاق افتاده باشد که چراغ اتومبیل خود را باز کرده و آن را به تنهایی و خارج از قاب براق آن روشن کرده باشید . اگر این کار را انجام دهید ، خواهید دید که روشنایی چراغ اتومبیل در خارج از قاب صیقلی و براق خود ، اصلا قابل مقایسه با زمانی که در داخل قاب قرار دارد نیست و به طور چشمگیری از روشنایی آن کاسته می شود . ولی چطور این اتفاق می افتد ؟ مسلما می دانیم که شار نوری یک منبع روشنایی یا همان تعداد پرتو هایی که یک منبع روشنایی از خود ساطع می کند تغییر نمی کند ، پس چرا وقتی چراغ خودرو در بیرون از قاب خود روشن شود ، میزان روشنایی آن به شدت کم می شود ؟ دلیل آن واضح است ، درواقع میزان شار نوری چراغ تغییر نکرده بلکه توزیع نور ، تغییر کرده است .

چراغ اتومبیل در خارج ازقاب صیقلی خود ؛ شار نوری خود را در تمام جهات به صورت یک کره پخش می کند ، بنابر این میزان نوری که در زاویه دید ما ، به چشممان می رسد کمتر است و چشم ما روشنایی کمتری از چراغ درک می کند ولی وقتی چراغ ، داخل قاب براق خود قرار گیرد ، شار نوری چراغ تنها از یک سمت و از دریچه ی قاب خارج می شود ؛ بنابراین تعداد پرتو های نوری که در زاویه ی دید ما به چشممان می رسد بیشتر است و ما روشنایی و البته شدت نور بیشتری را درک می کنیم .

منحنی پخش نور یا منحنی توزیع نور ( Light Distribution Diagram )

صفحه ای مندرج است که مقابل چراغ روشنایی قرار می گیرد و توزیع نور و تراکم آن را جهات و زاویه های مختلف در فاصله های متفاوت نشان می دهد . برای چراغ های خیابان ؛ ان صفحه ی مندرج موازات صطح خیابان مقابل چراغ روشنایی قرار می گیرد .

پارامتر ها و مفاهیم پخش نور یا توزیع نور

همانطور که گفته شد ، پخش نور چگونگی ساطع شدن پرتو های نور از یک منبع روشنایی است . می توان گفت ، هرچه پخش نور بیشتر باشد یعنی شدن نور کمتر شده است یعنی نور در جهات بیشتر پخش می ود و تمرکز نور در یک زاویه کم است . و هرچه پخش نور بیشتر باشد ، میزان خیرگی در فضا کاهش می یابد و تم نوری فضا یکنواخت تر می شود . پس ، پخش نور بر روی مفاهیمی از قبیل شدت نور ، پرتاب نور ، خیرگی و یکنواختی نور تاثیر مستقیم دارد . پارامتر هایی که بر پخش نور اثر گذار هستند می توان به فاصله ی منبع روشنایی تا فضا یا شی هدف و نیز زاویه ی تابش و همچنین تمرکز نوری آن منبع اشاره کرد . هر چه از منبع نور دور شویم توزیع نور آن نیز بیشتر شده و مساحت بیشتری را در بر میگیرد ، البته فاصله از میزان روشنایی و نیز اثربخشی نوری نیز می کاهد . هر چا زاویه ی تابش را تنگ تر و به گونه ای متمرکز تر کنیم ، پخش نور آن کم و شدت نوری آن بیشتر می شود .

انواع پخش نور یا انواع توزیع نور

در حوزه نورپردازی و روشنایی ، در مورد چراغ های روشنایی ، دو نوع پخش نور کلی در نظر گرفته می شود ،

مستقیم : زمانی که شار نوری منبع بدون واسطه و مستقیما از منبع ساطع شده به فضای هدف بتابد ، به آن پخش نور مستقیم گفته می شود.

غیر مستقیم : زمانی که شار نوری با واسطه و بر اثر بازتاب ، به فضای هدف بتابد ، به ان پخش نور غیر مستقیم گفته می شود .

علاوه بر این دو نوع کلی در حوزه ی نورپردازی ؛ چراغ های روشنایی بر حسب نوع و طریقه ی نصب 5 روش پخش نور متفاوت دارند که در جدول زیر به توضیح آن می پردازیم .

انواع روش نور
روش پخش نور	شماتیک	درصد شار نوری به سمت پایین	درصد شار نوری به سمت بالا
مستقیم		90 تا 100	تقریبا 0
بیشتر مستقیم		60 تا 90	10 تا 40
حالت سراسری ( مستقیم / غیر مستقیم )		40 تا 60	40 تا 60
بیشتر غیر مستقیم		10 تا 40	60 تا 90
غیر مستقیم		تقریبا 0	90 تا 100

خلاصه :

مجله ی لوکس لایت