آی پی در محصولات روشنایی
IP(Ingress Protection)
آی پی یا همان درجه ی حفاظت ، در محصولات روشنایی ، کدی است که نشان دهنده ی میزان مقاومت و امنیت آن محصول در برابر موارد زیر است :
- نفوذ اجسام جامد (مانند تراشه چوب ، گرد وخاک و …)
- نفوذ مایعات روان (آب ، تمام محلول های آبی و …)
- ضربه
- درسترسی به قطعات خطرناک و یا حساس ( مانند برخورد دست با سیم فاز و برق گرفتگی و … )
که شامل دو یا سه عدد و حروف اختصاری است . هر کدام از اعداد و حروف ، معنای خاصی میدهند و درجه ی حفاظتی محصول روشنایی را تشریح می کند . عدد اول که بعد از IP ظاهر میشود درجه ی حفاظتی در برابر نفوذ جامدات را نشان می دهد . عدد دومی که بعد از IP می آید نشان دهنده درجه حفاظتی در برابر نفوذ مایعات است و عدد سوم که بعد از IP می آید ، نشان دهنده میزان مقاومت در برابر شدت ضربات مختلف است . در محصولات روشنایی معمولا عدد سوم وجود ندارد و IP ، در روشنایی و نورپردازی ، بیشتر درباره نفوذ جامدات و مایعات اهمیت دارد نه ضربه ؛ البته محصولاتی با 3 رقم IP نیز در رسته روشنایی و نورپردازی نیز موجود می باشند . در نهایت حروف اختصاری ای که در ادامه IP قرار می گیرد نشان دهنده ی میزان حفاظت محصول در برابر دسترسی به قطعات خطرناک و یا حساس می باشد . در کنار حروف اختصاری گفته شده که نشان دهنده درجه حفاظتی مورد 4 است ، حروف اختصاری دیگری نیز برای تشریح مواردی خاص وجود دارد که در ادامه به توضیح کامل همه ی موارد می پردازیم .
- نفوذ اجسام جامد : اعداد از 0 تا 6 هستند و هر کدام بر اساس جدول زیر معنا پیدا می کنند .
| اولین عدد IP (اولین شماره ی درجه حفاظتی) | ||
| عدد | میزان حفاظت در برابر اجسام جامد بر حسب سایز(میلی متر) | توضیح و مثال |
| 0 | بدون هیچ محافظتی | در مقابل تماس و یا ورود هرگونه جسم خارجی ، حفاظتی ندارد |
| 1 | بزرگتر از 50 | حفاظت شده در برابر اجسام بزرگ البته بدون دسکاری عمدی و یا اعمال زور |
| 2 | 5/12 تا 50 | انگشتان و یا ابزار آلات و اشیاء کوچک قابل نفوذ نیستند |
| 3 | 5/2 تا 5/12 | سیم های ضخیم و ابزار آلات و اجسام خارجی با سایز مشابه قابل نفوذ نیستند |
| 4 | 1 تا 5/2 | حفاظت شده در برابر بیشتر سیم ها و پیچ و مهره ها و … |
| 5 | زیر 1 ( ریز گرد یا غبار ) | از ورود مقادیر زیاد گرد و غبار جلوگیری می کند و در برابر تماس نیز مقاوم است |
| 6 | عایق کامل ( ضد غبار ) | به هیچ عنوان ، هیچ گونه جسم خارجی اعم از ریز گرد ها در آن نفوذ نمی کند |
| X | تست نشده و یا بدون اهمیت | این نشان یعنی ، مقاومت این محصول در برابر جامدات یا تست نشده و یا از این نظر دارای اهمیت نبوده است و یا اصلا نفوذ جامدات در این محصول معنایی ندارد |
- نفوذ مایعات ( دومین عدد آی پی ) : اعداد از 0 تا 8 هستند و بر اساس جدول زیر معنا پیدا می کنند . نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد ، این است یک محصول روشنایی که IPx7 را داراست الزاما IPx5 و یا IPx6 را ندارد . به این معنا که اگر محصول روشنایی ، در هنگام غرق شدن ، ضد آب است الزاما در مقابل پمپاژ آب ( یعنی آی پی 5 و 6 ) مقاوم نیست . محصولات روشنایی ای که هر دو آزمون و تست را پشت سر گذاشته باشند را به صورت زیر نمایش می دهند . به عنوان مثال : IPx5/IPx7 و … یعنی هر دو IP را دارد و هر دو تست درجه حفاظت را گذرانده است .
| دومین عدد IP (اولین شماره ی درجه حفاظتی) | ||||
| عدد | موارد تست شده | جزییات تست | ||
| زمان تست | مقدار آب | فشار آب | ||
| 0 | محصول روشنایی هیچ گونه حفاظتی ندارد و در مقابل مایعات کاملا آسیب پذیر است | – | – | – |
| 1 | ریزش قطرات آب تاثیر مخربی بر محصول روشنایی ندارد | 10 | 1 میلی متر ریزش بارانی در دقیقه | – |
| 2 | ریزش عمودی آب مانند باران تاثیرمخربی بر روی محصول روشنایی ندارد اگرچه روشنایی با زاویه 15 درجه نصب شده باشد | 10 | 3 میلی متر ریزش بارانی در دقیقه | – |
| 3 | ریزش عمودی آب مانند باران تاثیرمخربی بر روی محصول روشنایی ندارد اگرچه روشنایی با زاویه 60 درجه نصب شده باشد | 5 | 7/0 لیتر در دقیقه | 80 تا 100 کیلو پاسکال |
| 4 | ریزش عمودی آب بر روی قطعه در هر زاویه ی نصبی ، تاثییر مخربی ندارد | 5 | 10 لیتر در دقیقه | 80 تا 100 کیلو پاسکال |
| 5 | پمپاژ آب با دهانه پمپ 3/6 میلی متر ، از هر زاویه بر روی محصول روشنایی تاثیر مخربی ندارد | حداقل 3 | 5/12 لیتر در دقیقه | 30 کیلو پاسکال از فاصله ی 3 متری |
| 6 | پمپاژ پر فشار با دهانه پمپ 5/12 میلی متر ، از هر زاویه بر روی محصول روشنایی تاثیر مخربی ندارد | حداقل 3 | 100 لیتر در دقیقه | 100 کیلو پاسکال از فاصله ی 3 متری |
| 7 | نفوذ آب درون قطعه کاملا محفظت شده ایت ، حتی اگر محصول روشنایی تا عمق 1 متر به زیر آب فرو رود | 30 | عمق یک متر آب | – |
| 8 | کاملا ضد آب ، در هنگام غرق شدن کامل قطعه در زیر آب . در برخی موارد یعنی محصول روشنایی توسط سازنده کاملا پلمپ شده است و در برخی موارد یعنی ، مقداری آب داخل محصول روشنایی نقوذ می کند ولی مدار و درایور قطعه کاملا ضد آب و محافظت شده است . | مداوم زیر آب | عمق مجاز تعیین شده توسط سازنده | – |
دو مورد خاص که تنها در استاندارد ISO 20653 تعریف شده است و برای جایگزینی استاندارد ( DIN 40050-9) ، به کار رفته است . در جدول زیر به طور جداگانه نمایش داده شده اند .
| دومین عدد IP (دومین شماره ی درجه حفاظتی) | ||||
| عدد | موارد تست شده | جزییات تست | ||
| زمان تست | مقدار آب | فشار آب | ||
| 6کا
6K |
پمپاژ پر فشار آب از دهانه ی پمپ 3/6 میلی متر هیچ گونه تاثیر مخربی بر روی محصول روشنایی ندارد . این تست در استاندارد IEC 60529 وجود ندارد . | حداقل 3 دقیقه | 75 لیتر در دقیقه | 1000 کیلو پاسکال از فاصله ی 3 متری |
| 9کا
9k |
پمپاژ پر فشار آب با دمای 80 درجه سانتی گراد از چهار جهت ، تاثیر مخربی بر روی محصول روشنایی ندارد . این تست در استاندارد IEC 60529 با عنوان IPx9 شناخته می شود . | 30 ثانیه در هر زاویه ، مجموعا 2 دقیقه | 14 تا 16 لیتر در دقیقه | 8 تا 10 مگا پاسکال از فاصله ی 10 تا 15 سانتی متر |
- مقاومت در برابر ضربه ( عدد سوم بعد آی پی ) : این عدد میزان ضربه ای که محصول می تواند تحمل کند را نشان می دهد که در محصولات روشنایی عمومیت ندارد و امعمولا درج نمی شود . این مورد بیشتر در قطعات صنعتی به کار می رود و از 0 تا 9 طبقه بندی می شود .
| سومین عدد IP (سومین شماره ی درجه حفاظتی) | |
| عدد | میزان ضربه ای که محصول روشنایی تحمل می کند
بر حسب ژول |
| 0 | |
| 1 | 255/0 |
| 2 | 375/0 |
| 3 | 5/0 |
| 4 | 1 |
| 5 | 2 |
| 6 | 3 |
| 7 | 6 |
| 8 | 10 |
| 9 | 20 |
- عدم دسترسی به قسمت های خطرناک و حساس ( حروف اخصاری بعد از IP ) : شامل حروف از A تا D می شوند که طبق جدول زیر معنا پیدا می کند .
| علائم اختصاری بعد از IP | |
| A | در برابر ورود دست به داخل محصول روشنایی و تماس دست با قطعات حساس و خطرناک حفاظت شده است |
| B | در برابر ورود انگشت به داخل محصول روشنایی و تماس انگشت با قطعات حساس و خطرناک حفاظت شده است ( ایمن در برابر برق گرفتگی) |
| C | در برابر ورود ابزار به داخل محصول روشنایی و تماس ابزار با قطعات حساس و خطرناک حفاظت شده است ( ایمن در برابر اتصالی) |
| D | در برابر ورود سیم به داخل محصول روشنایی و تماس سیم با قطعات حساس و خطرناک حفاظت شده است ( ایمن در برابر اتصالی) |
- حروف اختصاری دیگر : برای توضیح بیشتر به کار می روند و بر اساس جدول زیر تشریح می شوند.
| حرف اختصاری دیگر بعد از IP و معنای آن | |
| حرف اختصاری | توضیح |
| F | مقاوم در برابر روغن |
| H | روشنایی با ولتاژ بالا |
| M | در تست معنا دارد . یعنی محصول روشنایی در هنگام تست حرکت هم داده شده است |
| S | در تست معنا دارد . یعنی محصول روشنایی در هنگام تست ثابت بوده است |
| W | یعنی در چه شرایط جوی یا آب و هوایی کاربرد دارد |
برای راحتی درک آی پی ها و نیز استفاده صحیح از محصولات روشنایی به شکل زیر دقت کنید . در شکل زیر هر منطقه بر اساس میزان رطوبت و آب ریزی طبقه بندی شده است و در ادامه به شما نشان می دهیم که چه محصول روشنایی ای با چه درجه حفاظتی ( Ingress Protection ) برای هر منطقه مناسب است .
- منطقه 1 : در زیر دوش حمام و یا داخل وان ، باید از روشنایی های ولتاژ پایین استفاده نمود که حد اکثر 12 ولت باشد واین روشنایی ها بایستی حداقل IP67 را دارا و هنگام غرق شدن در زیر آب ، کاملا ضد آب باشند .
- منطقه 2 : برای روشنایی های کنار و بالای آینه دستشویی و نیز روشنایی های دیواری و یا سقفی حمام با ارتفاع 25/2 متری از زمین ، حداقل درجه حفاظتی بایستی برای محصولات روشنایی IP54 باشد که البته بهتر است از IP65 برای این مناطق استفاده گردد .
- منطقه 3 : روشنایی هایی که در امتداد 50 تا 60 سانتی متری دوش و یا وان حمام در ارتفاع 25/2 متری نصب می گردند ، IP44 برای محصولات روشنایی کفایت می کند . که باز بهتر است از حداقل IP65 استفاده شود .
- منطقه 4 : در تمام مناطق دیگری که آبریزی و نیز رطوبت وجود ندارد نیازی به درجه حفاظتی خاصی نیست که البته می توانید در صورت نیاز از حداقل IP20 برای روشنایی خود استفاده نمایید تا در مقابل اجسام خارجی محافظت شده باشد .
- نکته مهم : در آشپزخانه ها و یا محیط هایی که نیاز به شستوشوی کامل کف ها و دیوار وجود دارد حتما از روشنایی با حداقل درجه حفاظتی IP35 استفاده نمایید . همچنین توجه داشته باشید که در مراکزی مانند کارواش ها حداقل از IP45 یا IP55 و به صورت استاندارد از روشنایی های IP46 یا IP56 استفاده گردد . روشنایی هایی که برای نمای ساختمان و یا محوطه های باز مناسب هستند حداقل IP25 و در حالت بهتر IP55 . در نما هایی که دسترسی به روشنایی بسیار دشوار بوده و یا تقریبا غیر ممکن است بهتر است از IP65 استفاده گردد .
خلاصه : آی پی یا همان درجه ی حفاظت ، در محصولات روشنایی ، کدی است که نشان دهنده ی میزان مقاومت و امنیت آن محصول در برابرمایعات ، اجسام و ضربه و .. چقدر است .
گروه تخصصی لوکس لایت ؛ ارائه دهنده ی جدیدترین محصولات روشنایی و نورپردازی